تحلیل وضعیّت سیاسی، اقتصادی خوزستان در دورة ناصرالدین‌شاه (1264-1313ق)

author

Abstract:

چکیده خوزستان از آبادترین بخش‌های ایران زمین و پایتخت پادشاهی‌های نیرومندی در اعصار مختلف بوده است؛ لیکن در دورة قاجاریه از آبادانی باستانی آن اثری نمانده بود و این ناحیه مشکلات فراوانی داشت. پیشینه تمدّنی، حاصلخیزی زمین، آب و هوای مناسب و راه داشتن به سواحل دریای آزاد، ویژگی‌هایی است که نابسامانی اوضاع آن در آن دوره را تأمل برانگیز می‌نماید. نویسنده با هدف بازشناسی وضعیّت سیاسی، اجتماعی خوزستان در عصر ناصری، می‌کوشد با رویکرد «توصیفی ـ تحلیلی» و روش «کتابخانه‌ای» و «اسنادی» به این پرسش پاسخ دهد: نابسامانی وضعیّت خوزستان در دورة ناصرالدین‌شاه ناشی از چه عواملی بوده است؟ چنین فرض می‌شود که دو دسته عوامل تحوّلات سیاسی و اجتماعی خوزستان را شکل داده‌اند: نخست عوامل بومی مانند عملکرد قبیله‌ها و کُنش حاکمان محلی و دیگر دخالت استعمارگران اروپایی. این بررسی نشان می‌دهد: عملکرد دولت قاجاریه و مداخله بیگانگان مانع عمران این ناحیه گردید و چیرگی زندگی قبیله‌ای و رفتار نامناسب مأموران حکومتی، از مشکلات سیاسی و اجتماعی خوزستانِ در عصر ناصری بوده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

وضعیت سیاسی و اقتصادی گیلان در دوره سلطنت ناصرالدین شاه (1264-1313ق)

گیلان در دوران قاجار از مهمترین ولایات کشور بود. اهمیت آن به حدی بود که عمدتاً حکمرانانی از جمع شاهزادگان یا بزرگان دربار به آن دیار گسیل می شدند. در دوره ناصری نیز افراد معروف زمانه برای حکمرانی به گیلان فرستاده شدند. وابستگی خانوادگی حاکمان با دربار قاجار، جرأت بیشتری به چپاولگری و غارت مردم تهیدست و کشاورز این منطقه می داد. اقتصاد گیلان اقتصادی متکی به کشاورزی است تولیدات عمده آن در دوره قاج...

15 صفحه اول

بررسی جرائم اقتصادی در دوره‌ ناصری (1264 تا 1313ق/۱۸۴۷ تا ۱۸۹۶م)

جرم یا به عبارتی بِزِه عملی ناپسند و برخلاف مقررات تعیین‌شده، در یک جامعه است. قانون‌شکنی به نحوی، در تمامی مقاطع و دوران‌ها وجود داشته است و مختص جامعه یا فرهنگ خاصی نیست. با توجه به اهمیت دوران ناصری، به عنوان مقطعی حساس در تاریخ ایران، بررسی جرم به عنوان یکی از پدیده‌های مهم این دوران، می‌تواند پرده از ابهامات بسیاری در زمینه‌های ارتکاب جرائم اقتصادی بردارد. بر همین اساس، در این پژوهش تلاش شده...

full text

مقایسه جایگاه اجتماعی زنان در سه سفرنامه عصر ناصری (1264-1313ق/1848/1896م)

یکی از موضوعات مورد توجه سفرنامه‌نویسان دوره سلطنت ناصرالدین‌شاه، وضعیت و جایگاه اجتماعی زنان در آن دوره بوده است. در این دوره، رفت و آمد بین ایران و اروپا افزایش یافت و دو تن از اروپائیانی که در دوره ناصری به ایران آمدند، مری شیل (همسر وزیر مختار انگلیس) و ادوارد یاکوب پولاک (پزشک اتریشی) بوده‌اند. آنها مجموعه مشاهدات خود را در مورد آداب و رسوم و اوضاع سیاسی اجتماعی زنان ایرانی به رشته تحریر د...

full text

تحولات جمعیتی شهر قم در دوره ناصری( 1264 -1313ق) با استناد به سرشماری محمد تقی ارباب

سرشماری از جمله مظاهر جنبش ترقی خواهی جهت اصلاح نظام مالیاتی عصر ناصری بود. پژوهش حاضر با استناد به کتابچه "مجموعه ناصری" و مقایسه آن با دیگر منابع روند افزایش و کاهش جمعیت شهری و روستایی و همچنین ساخت جغرافیای جمعیتی محلات مرکزی و رویکرد شغلی و مذهبی اهالی شهر را بر اساس سرشماری مورد توصیف و تحلیل قرار دهد. در این پژوهش نشان داده می شود پس از هجوم مغولان به قم و تخریب آن و درنتیجه کاهش جمعیت ا...

full text

تبیین و تحلیل تاریخی کارکردهای سیاسی ـ اقتصادی حج در دورة عباسیان

در دوران پیش از اسلام، مکه یکی از مهم‌ترین شهرهای شبه جزیرة عربستان بود که گروه‌های مختلف مردم را به طرف خود می‌کشاند. این شهر به دلیل قرار گرفتن بر سر راه‌های تجاری و همچنین وجود خانة‌ خدا در آن، مهم‌ترین محل گردهمایی اعراب در شبه جزیره به شمار می‌رفت. با ظهور اسلام، شهر مکه اهمیت دوچندان یافت. پیامبر خدا9  در ایام حج با گروه‌های مختلف مردم برای پیشبرد دعوتش صحبت می‌کرد. حتی قریش و مخالفان پیا...

full text

گمرکات ایران در دوره ناصرالدین شاه 1264-1313ق/1896-1848م

چکیده: نقش نظام گمرکی هر کشور در تجارت، بسیار مو ثر و تعیین کننده است. نظام گمرکی علاوه بر این که یکی از منابع عمده در آمد محسوب می شود، همچنین به دولتها این امکان را می دهد که با وضع مقررات ویژه گمرکی در جهت حمایت از تولیدات داخلی وتجارت،گامهای موثری بردارند. دردوره ناصری گمرکات مناطق مختلف کشورهمچون دوره های قبل همه ساله به مزایده گذاشته می شد و برندگان مزایده نیز که عمدتا" از وابستگان دس...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98

pages  57- 74

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023